Τρίτη 23 Νοεμβρίου 2010

Γραμματική 4ης ενότητας

Σπάρτη: Η ζωή στην πόλη (1)






(πηγή Α. Κυριακίδης)

                            Κάνε ΚΛΙΚ 2 για άσκηση.
                                      (πηγή Γ.Τάσιου)

                Κάνε ΚΛΙΚ για να λύσεις  το σταυρόλεξο (daskalos k)

Πλανήτης γη

Μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της εποχής μας είναι να σώσουμε τον πλανήτη από την καταστροφή.
Κληρονομήσαμε έναν υπέροχο κόσμο όμως η ανεύθυνη και απερίσκεπτη συμπεριφορά του ανθρώπου τον έφερε στη σημερινή του κατάσταση.
Η θερμοκρασία της γης αυξάνεται , η ατμόσφαιρα ρυπαίνεται ολοένα και περισσότερο, τα απορρίμματα ξεχειλίζουν, οι θάλασσες μολύνονται, τα δάση μειώνονται , οι ερημικές εκτάσεις αυξάνονται , διάφορα είδη ζώων και φυτών εξαφανίζονται, οι πάγοι στις πολικές περιοχές λιώνουν δραματικά, τα ακραία καιρικά φαινόμενα γίνονται όλο και πιο συχνά……


Δες στα παρακάτω βίντεο την εικόνα του πλανήτη μας σήμερα…







Η αλλαγή του κλίματος είναι ένα παγκόσμιο πρόβλημα, και όμως, ο καθένας από μας έχει τη δύναμη να κάνει τη διαφορά. Ακόμα και μικρές αλλαγές στις καθημερινές μας συνήθειες μπορούν να συμβάλλουν στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου χωρίς να επηρεαστεί η ποιότητα της ζωής μας.



Τετάρτη 17 Νοεμβρίου 2010

Λίμνες της Ελλάδας




Λίμνες της Ελλάδος με ορολογία, άσκηση, κρυπτόλεξο, χάρτες, φωτογραφίες και πληροφορίες.

  (Πηγή: Τάσης Παύλος)



     (ΚΛΙΚ στο χάρτη - Εκτέλεση)

Τα βουνά της Ελλάδας




 Παρουσίαση για τα βουνά της Ελλάδος με ορολογία, άσκηση, χάρτες, φωτογραφίες και πληροφορίες.
 (Πηγή: Τάσης Παύλος)

(ΚΛΙΚ στο χάρτη - Εκτέλεση)

Γραμματική 2ης ενότητας

2η ΕΝΟΤΗΤΑ    
ΡΩΤΑ ΤΟ ΝΕΡΟ ….ΤΙ ΤΡΕΧΕΙ

                            ΚΑΤΗΓΟΡΟΥΜΕΝΟ

Κατηγορούμενο ονομάζεται η λέξη που δίνει μια ιδιότητα ή κάποιο χαρακτηριστικό στο υποκείμενο του ρήματος.
Το κατηγορούμενο βρίσκεται στην ίδια πτώση με το υποκείμενο , δηλαδή σε ονομαστική , και μπορεί να είναι ουσιαστικό , επίθετο ή μετοχή.

 Τα ρήματα που συνδέουν το υποκείμενο με το κατηγορούμενο λέγονται συνδετικά.
Τέτοια ρήματα είναι τα: είμαι , φαίνομαι, γίνομαι, μοιάζω, εκλέγομαι, ονομάζομαι, θεωρούμαι κ.α.

   π.χ. Η Μαρία φαινόταν ικανοποιημένη.
          Η μαθήτρια ήταν άριστη.
          Ο Πέτρος εκλέχθηκε πρόεδρος.


                             Κάνε ΚΛΙΚ για ασκήσεις

                                   (πηγή :Κυριακίδης Αντώνιος)


                            ΤΑ ΡΗΜΑΤΑ   
                   ΩΦΕΛΩ-ΟΦΕΙΛΩ

ΩΦΕΛΩ  : σημαίνει βοηθώ κάποιον ,χρησιμεύω σε κάποιον , παρέχω κέρδος σε κάποιον

π.χ.  Η βροχή ωφελεί τα σπαρτά.
        Η ωφέλεια του διαβάσματος είναι μεγάλη.
        Η αλλαγή κλίματος τον ωφέλησε πολύ.
        Ωφελεί τους συνανθρώπους τους χωρίς να περιμένει κανένα αντάλλαγμα.

ΟΦΕΙΛΩ : σημαίνει χρωστώ κάτι σε κάποιον, είμαι υποχρεωμένος σε κάποιον για κάτι  που μου έκανε

π.χ.  Οφείλω πολλά στην οικογένειά  μου.
        Οι οφειλές του στην τράπεζα είναι μεγάλες.
        Ο οφειλέτης  πλήρωσε στην τράπεζα όσα χρωστούσε.


                          ΠΑΡΟΜΟΙΩΣΗ

Για να τονίσουμε μια ιδιότητα ενός προσώπου ή πράγματος , το συνδέουμε με κάτι άλλο πολύ γνωστό που έχει αυτή τη ιδιότητα πολύ έντονη. Αυτό το σχήμα ονομάζεται παρομοίωση. 
Για να φτιάξουμε μια παρομοίωση, χρησιμοποιούμε τις λέξεις :
 σαν,  όπως,  λες και   ή   μοιάζει με

 π.χ.  Κόκκινος σαν παπαρούνα.
         Πονηρός σαν αλεπού.
         Γλυκό σαν μέλι.


                      ΡΗΜΑΤΑ ΣΕ  -άω /ώ

Τα ρήματα που τελειώνουν σε –άω/-ώ (δεύτερη συζυγία) κλίνονται με το δικό τους ιδιαίτερο τρόπο στον Ενεστώτα και στον Παρατατικό της ενεργητικής φωνής και έχουν στα περισσότερα πρόσωπα διπλούς τύπους.


                                          ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ   ΦΩΝΗ
           Ενεστώτας
                  Παρατατικός
εγώ        χτυπώ         ή  χτυπάω
εσύ       χτυπάς
αυτός   χτυπά           ή   χτυπάει
εμείς    χτυπούμε     ή   χτυπάμε
εσείς    χτυπάτε
αυτοί   χτυπούν(ε)    ή  χτυπάν(ε)
  χτυπούσα         ή    χτύπαγα
  χτυπούσες              χτύπαγες
  χτυπούσε                χτύπαγε
 χτυπούσαμε             χτυπάγαμε
 χτυπούσατε             χτυπάγατε
 χτυπούσαν               χτύπαγαν


               Κάνε ΚΛΙΚ για ασκήσεις
                                        (πηγή :Κυριακίδης Αντώνιος)


         ΑΡΣΕΝΙΚΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ ΣΕ     -ας

Τα αρσενικά ουσιαστικά σε –ας είναι ισοσύλλαβα και ανισοσύλλαβα.
Ισοσύλλαβα λέγονται τα ουσιαστικά που έχουν στον ενικό και στον πληθυντικό τον ίδιο αριθμό συλλαβών.
               π.χ.         ο ήρωας-οι ήρωες

Ανισοσύλλαβα λέγονται τα ουσιαστικά που έχουν  στον πληθυντικό αριθμό μία συλλαβή παραπάνω απ’ ό,τι  στον ενικό.
               π.χ.           ο καστανάς- οι καστανάδες


                                  Ενικός       αριθμός
Ονομ.
Γεν.
Αιτ.
Κλητ.
   ο        μήνας
  του     μήνα
  το       μήνα
   -         μήνα
 ο       ψαράς
 του   ψαρά
 τον   ψαρά
   -      ψαρά
                             Πληθυντικός      αριθμός
Ονομ.
Γεν.
Αιτ.
Κλητ.
  οι       μήνες
 των     μηνών
 τους   μήνες
   -        μήνες
  οι       ψαράδες
  των    ψαράδων
  τους  ψαράδες
    -       ψαράδες


                     Κάνε ΚΛΙΚ 1 για ασκήσεις
                                Κάνε ΚΛΙΚ 2 για ασκήσεις
                                   (πηγή :Κυριακίδης Αντώνιος)


        ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ- ΑΡΚΤΙΚΟΛΕΞΑ

 Στις συντομογραφίες χρησιμοποιούμε τα πρώτα γράμματα ή κάποια γράμματα της λέξης . Στις περισσότερες συντομογραφίες σημειώνουμε τελεία ύστερα από σύμφωνο.
π.χ.   κ.ά.  , κτλ.  ,  γραμ. , τ.μ.  , π.χ.  , δηλ.  , χιλ. , μ.

Τα αρκτικόλεξα  είναι  οι  συντομογραφίες  που  σχηματίζονται  από  τα  αρχικά  γράμματα  των  λέξεων  ή  από  τις αρχικές  συλλαβές  των  λέξεων  μιας  φράσης. Διαβάζονται  σαν  μια  λέξη,  γράφονται  με  κεφαλαία  γράμματα χωρίς τελεία ανάμεσά τους (εκτός από την περίπτωση που μια λέξη αποδίδεται με δύο γράμματα στο ακρωνύμιο).
π.χ. ΕΕ (ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ)
      ΔΕΗ (ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΥ)
      Ε.ΥΔ.Α.Π. (ΕΤΑΙΡΙΑ ΥΔΡΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗΣ    ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑΣ  )

                 ΣΗΜΕΙΑ ΣΤΙΞΗΣ

ΚΟΜΜΑ (,)

Το κόμμα(,) το χρησιμοποιούμε στο γραπτό λόγο για να δείξουμε μικρό σταμάτημα της φωνής και το χρησιμοποιούμε για να χωρίσουμε λέξεις ή και ολόκληρες προτάσεις μεταξύ τους.
Χωρίζουμε με κόμμα:
1)   λέξεις ασύνδετες, οι οποίες ανήκουν στο ίδιο μέρος του λόγου.
π.χ.   Αγόρασα μήλα, πορτοκάλια, μανταρίνια και αχλάδια.

2)   προτάσεις ασύνδετες
π.χ.   Φτάσαμε στο χωριό, παρκάραμε το αυτοκίνητο , πήραμε τις βαλίτσες και μπήκαμε στο σπίτι.

3)   την κλητική προσφώνηση από την υπόλοιπη πρόταση
π.χ.   Μαρία, έλα να με βοηθήσεις.
   
4) ένα επιφώνημα ή ένα  βεβαιωτικό ή ένα αρνητικό επίρρημα στην αρχή μιας φράσης.
π.χ.   Βεβαίως , θα έρθω.

    5) την επεξήγηση και την παράθεση
  π.χ.     Πήγαμε εκδρομή στην Κέρκυρα , ένα από τα ωραιότερα νησιά    του   Ιονίου.

    6) τις δευτερεύουσες προτάσεις από τις κύριες.
π.χ.   Έφυγε νωρίς , γιατί ένιωσε αδιαθεσία.

          Δεν χωρίζονται με κόμμα οι δευτερεύουσες ειδικές (ότι, που , πως) ,ενδοιαστικές (μην, μήπως ), βουλητικές (να),πλάγιες ερωτηματικές προτάσεις καθώς και αυτές που συνδέονται με συμπλεκτικούς (και, ούτε μήτε) και διαχωριστικούς συνδέσμους (ή, είτε)


ΠΑΡΕΝΘΕΣΗ

Η παρένθεση σημειώνεται για να βάλουμε μέσα σε αυτήν λέξεις ή ολόκληρες προτάσεις οι οποίες είτε επεξηγούν είτε συμπληρώνουν αυτά που λέγονται, κυρίως όταν αυτά δεν αποτελούν απαραίτητο συμπλήρωμά τους. Ακόμη στο τέλος μιας φράσης για να γραφτεί το όνομα αυτού που την είπε.
 π.χ.   Η πίστη είναι η δύναμη της ζωής (Τολστόι).


ΔΙΠΛΗ ΠΑΥΛΑ

Η διπλή παύλα χρησιμοποιείται όπως και η παρένθεση, μόνο που η λέξη ή η φράση που κλείνεται σε αυτήν θεωρείται σημαντικότερη.
π.χ.   Αναγκάστηκα – αφού όλοι οι υπόλοιποι έφυγαν- να κάνω μόνος μου όλη τη δουλειά.

                                                (πηγή :Κυριακίδης Αντώνιος)

                    
               

Δευτέρα 15 Νοεμβρίου 2010

Γραμματική 1ης Ενότητας

1η ΕΝΟΤΗΤΑ      ΕΝΑ ΑΚΟΜΑ ΣΚΑΛΙ….

ΡΗΜΑ

Οι λέξεις που φανερώνουν ότι ένα πρόσωπο , ζώο  ή  πράγμα  ενεργεί ή παθαίνει κάτι από ένα άλλο  ή   βρίσκεται σε μια κατάσταση λέγονται ρήματα.

 π.χ. Ο μαθητής διαβάζει.      Τα πουλιά κελαηδούν.
       Ο παππούς κοιμάται.      Ο δάσκαλος  διδάσκει.
              

                            ΟΙ ΧΡΟΝΟΙ ΤΩΝ ΡΗΜΑΤΩΝ
Ο  ενεστώτας είναι ο χρόνος με τον οποίο ένα ρήμα δηλώνει ότι κάτι γίνεται τώρα, τη στιγμή που μιλάμε.
                π.χ.   Ο μαθητής λύνει τις ασκήσεις.

 Ο παρατατικός είναι ο χρόνος με τον οποίο ένα ρήμα δηλώνει ότι κάτι γινόταν στο παρελθόν συνέχεια, εξακολουθητικά. 
                π.χ.  Ο μαθητής έλυνε τις ασκήσεις .
   
 Ο εξακολουθητικός μέλλοντας είναι ο χρόνος με τον οποίο ένα ρήμα δηλώνει ότι κάτι θα γίνεται στο μέλλον συνέχεια, εξακολουθητικά.
              π.χ.   Ο μαθητής θα λύνει τις ασκήσεις.


Ενεστώτας
Παρατατικός
Εξακολουθητικός μέλλοντας
λύνω
έλυνα
θα λύνω
λύνεις
έλυνες
θα λύνεις
λύνει
έλυνε
θα λύνει
λύνουμε
λύναμε
θα λύνουμε
λύνετε
λύνατε
θα λύνετε
λύνουν(ε)
έλυναν
θα λύνουν


                                         Κάνε ΚΛΙΚ  για on line ασκήσεις !


ΤΟ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟ ΤΟΥ ΡΗΜΑΤΟΣ

Η λέξη που φανερώνει ποιος κάνει κάτι ή βρίσκεται σε μια κατάσταση σε μια πρόταση ονομάζεται υποκείμενο του ρήματος .

Το υποκείμενο είναι πάντα σε πτώση ονομαστική και για να το βρούμε κάνουμε την ερώτηση 
   ποιος; , ποια; , ποιο; , ποιοι; , ποιες; , ποια;

π.χ. Ο πατέρας ψαρεύει.
       Ο Πέτρος και η Μαρία  τρέχουν στην αυλή.
      Τα πουλιά κελαηδούν.
      Ο Σεπτέμβρης είναι ο μήνας που ανοίγουν τα σχολεία.
        Η Μαρία χορεύει. 
      Η γάτα κοιμάται στην καρέκλα.

                                    Κάνε ΚΛΙΚ για on line ασκήσεις!


ΤΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΤΟΥ ΡΗΜΑΤΟΣ

Η λέξη που φανερώνει που πηγαίνει η ενέργεια του υποκειμένου μιας πρότασης ονομάζεται αντικείμενο του ρήματος.
Το αντικείμενο βρίσκεται συνήθως σε πτώση αιτιατική (σπάνια σε γενική) και το βρίσκουμε ρωτώντας  τι; , ποιον; , ποια; ,ποιο;…….
          π.χ. Είδα το πλοίο να φεύγει.
                 Ρώτησε την μητέρα.

 ΤΑ ΑΠΟΣΙΩΠΗΤΙΚΑ

Τα αποσιωπητικά (…) είναι οι τρεις τελείες που χρησιμοποιούμε όταν  δε θέλουμε να γράψουμε κάτι, επειδή δεν το επιθυμούμε ή είμαστε συγκινημένοι ή απορούμε ή κάνουμε παύση ή  απλώς  εννοείται.

            π.χ. Τι…  Αθήνα θα ήταν τότε!...
                   Νοσταλγώ συχνά πυκνά το χωριό μου…
                   Σε παρακαλώ… μη φύγεις…

                  Σύνθετα με το δισ και το δυς

Οι σύνθετες λέξεις με το δισ- ή το δυσ- γράφονται :

  α) με δισ- αυτές που  δηλώνουν ότι κάτι είναι διπλό (το πρώτο συνθετικό στη λέξη είναι το δύο)

   δισύλλαβη (δύο συλλαβές) ,διώροφο (δύο όροφοι) , δίστιχο (δύο στίχους)

  β) με δυσ- αυτές που δηλώνουν κάποιου είδους δυσκολία ή αρνητικό αποτέλεσμα.

δυσοσμία (άσχημη μυρωδιά) , δυσανάλογος (κακές αναλογιές) , δυσνόητος (δύσκολος στην  κατανόηση)

ΤΑ ΕΠΙΘΕΤΑ

Οι λέξεις που συνοδεύουν ουσιαστικά και περιγράφουν ή κάνουν φανερό ένα χαρακτηριστικό τους λέγονται επίθετα.
       π.χ. το πέτρινο σχολείο , η κόκκινη τσάντα, ο λαμπερός ήλιος

 Τα επίθετα έχουν τρία γένη (αρσενικό , θηλυκό και ουδέτερο) και παίρνουν πάντα το γένος , τον αριθμό και την πτώση των ουσιαστικών που συνοδεύουν.

Τα επίθετα με κατάληξη -ινος,-ινη, -ινο , ινός, -ινή, -ινό γράφονται με - ι-.
                   πέτρινος, γυάλινη, μάλλινο 

Εξαιρούνται τα: υγιεινός, φωτεινός, σκοτεινός, ορεινός, ταπεινός, που γράφονται με –ει-
                          φτηνός που γράφεται με –η-
                          κοινός που γράφεται με –οι-
                          υπεύθυνος, ανεύθυνος, επικίνδυνος που γράφονται με –υ-

Κάνε  ΚΛΙΚ 1 για on line ασκήσεις στην ορθογραφία της ενότητας!

Κάνε  ΚΛΙΚ 2 για on line ασκήσεις στην ορθογραφία της ενότητας!