Κυρά Σαρακοστή

Την πρώτη μέρα μετά το τέλος της Αποκριάς ονομάζουμε Καθαρά Δευτέρα , γιατί από εκείνη την ημέρα σταματά η κατανάλωση κάθε αρτύσιμου φαγητού και αρχίζει η «κάθαρση» σωματικά και ψυχικά με την νηστεία των 40 ημερών που ονομάζουμε Σαρακοστή.

Ένα έθιμο που έχει σχεδόν χαθεί είναι αυτό της Κυρά Σαρακοστής. Την χρησιμοποιούσαν σαν ένα ιδιόμορφο ημερολόγιο για να μετράν τις βδομάδες της νηστείας (Σαρακοστής).

Η κυρά Σαρακοστή στις περισσότερες περιοχές ήταν μια χάρτινη ζωγραφιά. Απεικόνιζε μια γυναίκα με σταυρωμένα χέρια, λόγω προσευχής, χωρίς στόμα, λόγω νηστείας, και με εφτά πόδια που αναπαριστούσαν τις επτά εβδομάδες της Μεγάλης Σαρακοστής. Κάθε Σάββατο έκοβαν ένα πόδι και έτσι ήξεραν πόσες βδομάδες νηστείας απέμεναν μέχρι το Πάσχα. Το Μεγάλο Σάββατο, έκοβαν και το τελευταίο πόδι. Αυτό το κομμάτι χαρτί το δίπλωναν καλά και το έκρυβαν σε ένα ξερό σύκο. Τοποθετούσαν το σύκο αυτό μαζί με άλλα, και σε όποιον το έβρισκε θεωρούνταν ότι του έφερνε γούρι.

 Σε άλλα μέρη της Ελλάδας η Κυρά Σαρακοστή δεν ήταν φτιαγμένη από χαρτί, αλλά από ζυμάρι. Το ζυμάρι φτιαχνόταν με αλεύρι, αλάτι και νερό. Η διαδικασία ήταν κι εδώ η ίδια όπως και με την χάρτινη. Μια παραλλαγή του εθίμου της Κυράς Σαρακοστής είναι φτιαγμένη από πανί και γεμισμένη με πούπουλα. Η Κυρά Σαρακοστή που έφτιαχναν στον Πόντο ήταν διαφορετική. Εκεί κρέμαγαν από το ταβάνι μια πατάτα ή ένα κρεμμύδι που πάνω του είχαν καρφωμένα εφτά φτερά κότας. Κι εδώ κάθε βδομάδα αφαιρούσαν ένα φτερό κι έτσι μέτραγαν το χρόνο μέχρι την Ανάσταση. Αυτό το «ημερολόγιο» το ονόμαζαν Κουκουρά.

Για την Κυρά Σαρακοστή έχουν γραφτεί και οι εξής στίχοι :

Την Κυρά Σαρακοστή που ‘ναι έθιμο παλιό οι γιαγιάδες μας την έφτιαχναν με αλεύρι και νερό. Για στολίδι της φορούσαν στο κεφάλι έναν σταυρό μα το στόμα της ξεχνούσαν γιατί νήστευε καιρό. Και τις μέρες της μετρούσαν με τα πόδια της τα επτά. Έκοβαν ένα την βδομάδα μέχρι να ‘ρθει η Πασχαλιά.

Καλή Σαρακοστή λοιπόν !!!